Beogradska tvrđava – zanimljivosti

Kuće u Singidunumu
Kuće u Singidunumu izgledale su kao kuće u ostalim rimskim provincijama. Kamen za izgradnju vadio se u kamenolomu na Tašmajdanu ili Topčideru. Kuće su imale više prostorija: vestibil, tabilium, kubikulu, triklininu, što je zavisilo od bogatstva i veličine. Centralni deo kuće bio je atrijum, sa bazenom u kome se sakupljala kišnica koja je propuštana kroz četvrtasti otvor na krovu. Bogatije kuće imale su i po dva atrijuma odvojena kolonadama – peristilom, s malim vrtom ukrašenim vodoskocima i skulpturama. Bogatije kuće imale su i sopstveno kupatilo.
(M. Paunović, Beograd kroz vekove, Beograd 1971.)

Medicina u Singidunumu
Nalazi medicinskih instrumenata (pincete, skalpeli, specijalni noževi, kuke, male kašike), kao i pečat jednog očnog lekara (pronađen u Donjem gradu) ukazuju na postojanje medikusa koji su brinuli o zdravlju stanovnika Singidunuma. Neki od instrumenata, uz male vage, imali su primenu i u farmaciji. Profesija medikusa podrazumevala je i poznavanje farmakologije, spajanje lekova i aromatičnih melema.
(Monografija Muzeja grada Beograda, Beograd 2003.)

Beograd – Beli grad
Belina krečnjačkog grebena sa ostacima ranovizantijske tvrđave koja se gledana odozdo morala jasno isticati u okolnom pejzažu bedemom i kulama građenim od kamena istog geološkog sastava i boje, nema sumnje je odredila i novo ime gradu, Beli grad – Beograd».
(G. Marjanović Vujović, Najstarije slovensko naselje u Beogradu, Godišnjak grada Beograda XXV, 1978.)

Fridrih I Barbarosa u Beogradu
Jedan od najvećih vladara zapadne Evrope svog vremena, Fridrih I Barbarosa, boravio je u Beogradu, kada je na čelu velike vojske išao u krstaški rat. On je poslednjih dana juna 1189. godine stigao u Beograd, gde je sa svojim ljudima i pratnjom proslavio praznik apostola Petra i Pavla. Nemački vladar je ušao u sam grad, koji se umnogome razlikovao od onoga što su videli učesnici drugog krstaškog pohoda. Beograd je, u vreme kada je Barbarosa bio u njemu, bio polurazrušeni vizantijski grad, u vrlo lošem stanju. Vizantija ga više nikada nije obnovila.
(J. Kalić Mijušković, Beograd u srednjem veku, Beograd 1967.)

Kraljica Simonida u poseti Beogradu
Arhiepiskop Danilo govori o poseti kraljice Simonide svom deveru Dragutinu i njegovoj ženi Katarini. Simonida je u pratnji mnogobrojne vlastele, a po odobrenju svoga muža, srpskog kralja Milutina, stigla u Beograd najverovatnije 1315. godine. Dragutin, mnogobrojna srpska vlastela, kao i poslanici ugarskog kralja Karla Robera dočekali su srpsku kraljicu uz mnoštvo poklona. Beograd je u to vreme imao veliku sabornu mitropolitsku crkvu koja je građena najverovatnije u periodu između 1284–1315. godine. Simonida se poklonila ikoni presvete Bogorodice, koja se smatrala čudotvornom i bila najveća gradska svetinja još od sedamdesetih godina XI veka. Posle veselja koje je trajalo «mnogo dana», Simonida je rešila da zajedno sa Dragutinovom ženom obiđe grob kraljice Jelene, što je označilo kraj posete Beogradu.
(J. Kalić Mijušković, Istorija Beograda, Beograd 1976.)

Beogradska pristaništa
Veliku ulogu u privredi Beograda imala su pristaništa. Beograd u XVI veku ima dve luke: trgovačku i sidrište vojne rečne baze. Trgovačko pristanište nalazilo se na Dunavu, na severnoj strani grada, a vojno nešto malo istočnije. U trgovačkoj luci vršio se utovar i istovar robe u mirnim vremenima, dok je u ratnim vremenima služila za dopremanje žita. Žito se Dunavom dopremalo iz Vlaške, severne Bugarske i smederevskog kraja, a Savom iz Srema, Mačve i Podrinja.
(B. Hrabak, Beograd kao pristanište i brodogradilište u XV, XVI i XVII veku, Godišnjak grada Beograda V, Beograd 1958.)

Beograd kao veseo grad
Beograd je tokom dvadesetogodišnje austrijske uprave postao veseo grad. Otvoreno je preko 200 gostionica, a četiri pivare radile su punim kapacitetom. Najpoznatije gostionice bile su kod «Crvenog petla», «Crvenog vola», «Pet ševa», «Tri zeca», a najozloglašenija je bila «Kod dve bule».

General Maruli u jednom svom izveštaju Carskom veću iz 1731. godine žali se «svaki nevaljalac koji ovamo dobegne, uzme jednu sobu pod kiriju, kupi bure ili dva piva, ili ih uzme na veresiju …». Veseloj atmosferi u Beogradu doprinosio je i veliki broj žena kojima je rat odneo muževe, braću, očeve, ali i imovinu, a od nečega se moralo živeti.
(M. Paunović. Istorija Beograda, Beograd 1971.)

Uticaj zapadne kulture
Za vreme vlade Aleksandra Karađorđevića uticaj zapadne kulture je bio sve prisutniji. Taj uticaj se prvo osećao na dvoru. U to vreme su na dvoru, sem slave, priređivani dva puta godišnje svečani ručkovi na koje su bili pozvani paša, ministri, strani generali i konzuli. Jela su pravljena na nemački način, a ručak se završavao turskom kafom i čibucima. Za vreme takvih ručkova ređale su se i zdravice.

Andrija Arčibald Paton koji je tri puta boravio u Beogradu (1839, 1843. i 1844.) o tome piše: «Kad iznesoše desert, knez ustade sa čašom penušavog šampanjca u ruci i napi u zdravlje sultana, na šta mu odgovori paša». Posle 1878. i definitivnog odlaska Turaka, prilike u Srbiji se znatno menjaju, a samim tim i način života.
(S. Knežević, Ishrana Beogradskog stanovništva, Godišnjk grada Beograda V, Beograd 1958.)

Rimski bunar
Misterija zvana Rimski bunar privlačila je avanturiste da pokušaju da se spuste do njegovog dna. Godine 1855. Rome Zmorski se uputio u ovakvu avanturu i o tome je pričao «U novije vreme nikada nije bilo potrebe za njegovo korišćenje i nije mi se desilo da susretnem bilo koga ko bi bar iz radoznalosti pokušao da siđe dole. Veran zadatku putnika, hteo sam to da učinim i dva puta sam dosta duboko sišao u taj hladni, kao noć crni večiti ponor, ali svaki put mi je neka jaka struja ugasila fenjer i primorala me na težak i besplodan napor vraćanja. Najzad sam bio primoran da se odreknem poduhvata koji je krio u sebi opasnost da slomim vrat».
(Beogradske opštinske novine, Beograd 1935.)

Prva vest o fudbalu
Prvu vest o fudbalu kod nas objavile su «Večernje novosti» maja 1896. godine izveštavajući da su članovi Sportskog društva «Dušan Silni» odigrali prvu fudbalsku utakmicu u Beogradu u Donjem gradu kod Kule Nebojša.